Strafbeschikking in de praktijk. Snelle goede afdoening van strafzaken?

De strafbeschikking. Met veel enthousiasme werd deze mogelijkheid het strafrecht binnengehaald. Logisch vanuit kostenoogpunt: Het Openbaar Ministerie kreeg daarmee een wapen in handen, om zelf straffen uit te delen en door middel van een eenvoudige strafbeschikking en daarop volgende acceptgirokaart van het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau) een strafzaak af te doen. Daar komt geen rechter meer aan te pas.

Strafbeschikking kan goed middel zijn, maar...

Op zich kan een strafbeschikking een goede aanvulling zijn van het arsenaal aan afdoeningsmogelijkheden die het Openbaar Ministerie al heeft. Namelijk de transactie via een omzitting, het seponeren van een zaak onder een sepotcode (bijvoorbeeld oud feit of zelf door de gevolgen van een strafbaar feit getroffen) of het brengen van de zaak voor een Rechter. Ook de oude transactie werd immers aangetekend op een strafblad en kon gevolgen hebben voor de verklaring over het gedrag, de VOG. Was het vroeger zo dat een transactie deze aantekening kon voorkomen, het is al jaren zo dat dit niet meer het geval is. Kortom: Ook het aanvaarden van een transactie houdt in dat een verdachte schuld bekent aan het strafbare feit.

Verschil strafbeschikking en transactievoorstel: Het risico van de praktijk

Bij een transactie is het echter zo dat dit veel meer de nadruk heeft op een 'regeling' tussen de verdachte en het Openbaar Ministerie om vervolging te voorkomen. Het is duidelijk, want het is al in de term (transactie) besloten. Daarbij heeft de transactie, vaak opgelegd tijdens een zogenaamde tomzitting (Transactie Om Zitting) het karakter van 'vrijwilligheid'. Wordt de transactie niet geaccepteerd of niet goed uitgevoerd (de boete wordt bijvoorbeeld niet betaald), dan gaat de zaak automatisch naar....de rechter

Hoe anders bij de strafbeschikking: Deze legt de bal bij een verdachte neer en hoeft ook niet bij een gesprek te worden opgelegd. Tijdens een gesprek met de Officier van Justitie kan in elk geval - al bereiken ons regelmatig andere geluiden - worden uitgelegd dat men ook verzet (bezwaar) kan instellen en dan de gang naar de rechter, met waarborgen, kan maken. Als men geen verzet instelt komt deze namelijk binnen twee weken (na bekend worden ermee) definitief. Straf en schuld staan dan vast!

Wij zien een grote verschuivining van tomzittingen naar omzittingen voor strafbeschikkingen. Dit is uit oogpunt van geldbesparing logisch. Komt de verdachte niet opdagen, dan stuurt men de strafbeschikking gewoon per post na. Doet deze niets, dan is de zaak klaar! Easy money, zullen we maar zeggen. Natuurlijk kan er van een verdachte ook wat worden verwacht, maar wij zien dat de zaak doorschiet. Het opleggen van een strafbeschikking is al een aantasting van het systeem in de kern (aanklager wordt rechter in feite), maar zeker het zonder gesprek toesturen van strafbeschikkingen en het niet goed uitleggen, zal leiden tot veel efficientie aan de zijde van het Openbaar Ministerie, maar ook tot vele strafbladen en veroordelingen zonder een goede rechtsbescherming en voorlichting.

Oude strafzaken afdoen met strafbeschikkingen

Dit klemt temeer nu vele zaken bij het Openbaar Ministerie lijken 'op te hopen'. Zaken die na drie of vier jaren nog niet zijn behandeld zijn geen uitzondering meer. Dit voedt onze vrees dat de efficientieslag, ingegeven door de onverbrijdelde bezuinigingsdrift van het Ministerie van Justitie en veiligheid, alleen maar meer zal worden versterkt. Nu meer om strafbeschikking zittingen, straks meer verstuurde acceptgiro kaarten per post zonder ook maar een gesprek.

Wij hopen dat ook de informatievoorziening in strafbeschikkingen land verbetert. Een verplichte informatievoorzieningen met een brochure bijvoorbeeld, die altijd wordt gestuurd met de uitnodigingsbrief voor de omzitting. Een wijziging van de term ' zitting' naar gesprek en ten slotte het altijd openstellen van een gesprek bij strafbeschikking voor een misdrijf. Het is namelijk niet per definitie slecht uit efficientie de Officier van Justitie een wapen in handen te geven, maar dit moet wel beter worden omgeven met rechtsbescherming. Een wapen uit handen geven zonder goede regels, is meestal een voorbode voor ongelukken.

In de tussentijd blijven wij herhalen: Accepteer niet zomaar een strafbeschikking en strafblad en spreek altijd eerst met een ervaren advocaat.

U kunt op onze website overigens gratis en eenvoudig in contact komen met een ervaren strafrechtadvocaat.

De auteur van dit artikel is strafrechtadvocaat, ervaren met strafbeschikkingen en het instellen van verzet